Einnig nefnd Elízabet af Þýringalandi [Thüringen]. Hún stofnaði spítala og þótt sýna mikinn kærleika, varð snemma ekkja og lifði sjálf stutt. Hún á minningardag 17. nóvember.
Per Einar Odden @ Den katolske kirke i Norge
Posted in Þýzkaland, Ekkjur on 17.11.2019| Leave a Comment »
Einnig nefnd Elízabet af Þýringalandi [Thüringen]. Hún stofnaði spítala og þótt sýna mikinn kærleika, varð snemma ekkja og lifði sjálf stutt. Hún á minningardag 17. nóvember.
Per Einar Odden @ Den katolske kirke i Norge
Posted in Þýzkaland, Bretland, Prestar og djáknar, Reglufólk on 8.11.2019| Leave a Comment »
Jóhannes er talinn fæddur í Duns í Skotlandi, þaðan nafnið. Hann menntaðist í Englandi og síðar í Frakklandi en var síðast í Köln í Þýzkalandi. Hann gerðist fransiskusarbróðir og prestur, nafntogaður guðfræðingur og heimspekingur og prófessor. Jóhannes Páll páfi II. tók hann 1993 í tölu blessaðra. Minningardagur hans er 8. nóvember.
Posted in Þýzkaland, Kirkjufræðarar, Klaustur, Meyjar, Reglufólk on 17.9.2019| Leave a Comment »
Posted in Þýzkaland, Biskupar, Píslarvottar, Postular on 30.5.2019| Leave a Comment »
Bonifatius fæddist nálægt árinu 675, ef til vill í bænum Crediton í héraðinu Devon á suðvestanverðu Englandi. Hann var af saxneskum ættum og nefndur Winfrid. Honum var ungum komið til náms í klaustri, sem helzt er talið hafa verið í bænum Exeter í Devon. Síðan hélt hann til frekara náms í klaustrinu í Nursling í Hampshire í sunnanverðu Englandi. Þar gerðist hann kennari og vígðist þrítugur til prests. Á þeim árum samdi hann meðal annars latneska málfræði og ritgerð um ljóðlist. Nálægt árinu 716 var honum boðið að gerast ábóti í klaustri sínu, sem hann hafnaði og hélt þess í stað í fyrstu kristniboðsferð sína til Fríslands, nam staðar í Utrecht og slóst síðan í för með heilögum Willibrordus, sem kallaður er postuli Frísa. Þeir fóru um sveitirnar og boðuðu kristni, en stríð gerði þeim erfitt fyrir, sem þá geisaði á milli Redbads Frísakonungs og Frakka, sem voru undir stjórn Karls Martels hertoga. Að ári liðnu flúði Willibrordus í klaustur, sem hann hafði stofnað. Winfrid hélt aftur til Nursling, en á næstu misserum fór hann hans vegar til Rómar og gekk á fund Gregoriusar páfa II., sem tók honum ágætlega, gaf honum nafnið Bonifatius (eftir samnefndum píslarvotti, sem var líflátinn árið 307) og útnefndi hann trúboðsbiskup í Germaníu. Bonifatius átti ekki eftir að koma aftur til Englands, en hann skrifaðist á við landsmenn sína, og sumt er það varðveitt. Hann hélt nú í norðurátt, byrjaði að kristna Germani og varð vel ágengt. Árið 731 tók Gregorius III. við páfadómi, og árið eftir fór Bonifatius að finna hann. Gregorius gaf honum pallium og útnefndi hann erkibiskup Þýzkalands. Bonifatius var einnig í Róm 737-738, og í það sinn var hann útnefndur legáti páfans í Þýzkalandi. Hann kom sér vel við Karl Martel, sem stjórnaði Frakkaveldi á árunum 718-741, og Karl efndi til fjögurra biskupsdæma í Bæjaralandi (Salzburg, Regensburg, Freising, Passau), sem hann síðan afhenti Bonifatiusi til yfirstjórnar. Síðar átti Bonifatius eftir að koma á fót biskupsstólum í Würzburg og Erfurt, og erkibiskupsstól sinn setti hann í Mainz.
Bonifatius dreymdi alltaf um það að kristna Frísi, og árið 754 lagði hann enn af stað í leiðangur þangað, ásamt 52 fylgdarmönnum. Hann skírði fjölda manns, sem hann síðan boðaði til að finna sig skammt frá Dokkum og meðtaka sakramenti fermingar. En þeir komu ekki, heldur ófriðarmenn, sem drápu Bonifatius og allt fylgdarlið hans. Síðan hugsuðu þeir sér gott til glóðarinnar að ræna eigum hinna dauðu, en þær reyndust hvorki vera gull né silfur, heldur guðsorðabækur í handriti, og eftir slíku góssi sækjast trítilóðir og ólæsir heiðingjar ekki mikið.
Bonifatius á messudag 5. júní. Helgi hans kom strax upp.
Posted in Þýzkaland, Biskupar on 16.5.2018| Leave a Comment »
Bruno biskup í Würzburg í Bæjaralandi finnst einnig kenndur við fæðingarstað sinn, sem var Kärnten í Austurríki, og stundum kallaður upp á latínu Brunonis Herbipolensis episcopi. Bruno var hertogasonur, náfrændi Konráðs keisara II. og Gregoriusar páfa V., og að lokinni prestsvígslu biðu hans mikil og há embætti, einkum sem kanzlari Ítalíu á árunum 1027-1034. En 1034 tók Bruno biskupsvígslu (biskupsdæmið í Würzburg var jafnframt furstadæmi), og þótti hann gegna embætti sínu með ágætum. Svo slysalega vildi til, þegar hann var á ferðalagi í Austurríki og sat að veizluborði í höllinni Persenbeug við Dóná, að súla brotnaði, og féll þá þakið niður í veizlusalinn en biskup slasaðist til ólífis. Merkasta rit sankti Brunos er útlegging á Sálmunum, sem dregur nafn af þeim og er venjulega kölluð Psalterium. Messudagur hans er víðast dauðadagurinn 27. maí en í Würzburg og á Íslandi 17. maí.
Posted in Þýzkaland, Biskupar, Reglufólk on 5.5.2018| Leave a Comment »
Guðharður var upprunninn í Bæjaralandi. Þar gerðist hann munkur og síðar ábóti í Niederaltaich, unz hann var kjörinn biskup í Hildesheim á Neðra-Saxlandi. Hann á messudag 5. maí. Meðfylgjandi mynd sýnir skríni hans.
Per Einar Odden @ Den Katolske Kirke i Norge
Posted in Þýzkaland, Píslarvottar on 4.5.2018| Leave a Comment »
Florianus leið píslarvætti í Lauriacum [nú Lorch og der Enns í Austurríki] árið 304, því að hann neitaði að færa hinum rómversku goðum fórnir. Honum var drekkt, eftir að kvarnarsteinn hafði verið bundinn um háls hans. Florianus var kristinn maður og rómverskur herforingi. Hann á messudag 4. maí.
Posted in Þýzkaland, María Guðsmóðir on 5.8.2010| Leave a Comment »
Arngrímur Brandsson ábóti á Þingeyrum (d. 1361) ritaði sögu Guðmundar biskups góða (d. 1237), sem var mikill vinur alsællar Maríu meyjar. Í 71. kafla sögunnar segir frá vitrun heilagrar Elísabetar (1128-1164; messudagur 18. júní), sem fékk að sjá uppnumningu meyjarinnar. Það gerðist nærri árinu 1156 í klaustrinu í Schönau, sem er í Strüth í fylkinu Rheinland-Pfalz í Þýzkalandi, en þar varð Elísabet síðar abbadís. Frásögnin á að vera tekin úr bréfi, rituðu á norrænu, sem norskur klerkur sendi Guðmundi biskupi, en hann hafði fyrir síðustu útferð sína til Íslands árið 1226 boðið, að sér yrði skrifað, ef nákvæmur fróðleikur um þessa atburði bærist til Noregs. María Guðsmóðir birtist biskupi áður en hann sigldi, en ekki vita menn, hvort þetta bar í tal þeirra (sbr. 64. kafla). Sagan hljóðar svo:
Þá er liðið var frá hingaðburði vors herra, Jesú Kristi, þúsund hundrað fimmtíu og tvö ár, á dögum postullegs herra Evgenii páfa tertii [sjá um ártalið í niðurlagi kaflans], var ein nunna, Elisabeth að nafni, í því klaustri, er Skanogia [Schönau] heitir og liggur undir Treveris borg [Trier] á Saxlandi. Yfir þeim lifnaði var sú abbadís, er Hildilín hét, vel geymandi það, er hún hafði til stjórnar tekið af guðs hálfu. Fyrrnefnd systir, Elisabeth, hafði ellefu ára gömul í klaustur gengið og lifði svo dýrlegu lífi sem allsvaldandi guð og hans blessaða móðir virtust bæði vitni um bera, því að þann tíma, sem þessi nunna hafði lifað í klaustri önnur ellefu ár, hafandi tvo vetur um tuttugu, auðgaði guð hana svo óendanlegri huggun, að heilög guðs móðir, Máría, birtist henni oftlega, talandi með henni ýmislegar greinir og skynsemdir heilagra ritninga. Hér með birtist henni enn oftlegar einn guðs engill, sá er vandist hana að læra með einkanlegri speki. Kenndi hún þennan engil jafnan hinn sama til sín komandi sem sannan vin og kæran félaga. Og er hún blómgast með þvílíkum gjöfum, stundar hún því framar að líka sem bezt guði í öllum hlutum, geymandi sitt lítillæti með góðum verkum.
Og það gerist, síðan hún skilur, að vor frú, guðs móðir Máría, virðist hennar oftlega að vitja, að hún segir leynilega einum andlegum föður sínum þar í klaustrinu, hver henni gefur það ráð að spyrja nokkurs drottninguna, þá er hún birtist henni næsta sinn. Systirin segist þess spyrja vilja, sem hinn gamli maður vill henni ráð til gefa.
Hann segir: “Það bið eg, dóttir mín, að þú spyrjir hana, hvort hún hafi af dauða risið og lifi nú í guði bæði með önd og líkama.”
Nú á næsta tíma, sem blómstur allra meyja, virðuleg Máría, birtist Elisabeth, tala þær meðal sín harla kærlega. Það var in octava assumptionis sanctæ Mariæ, meðan guðþjónusta fluttist í kirkjunni. Leið þá léttur höfgi yfir hana nunnuna, í hverjum henni birtist eftir vana heilög mær Máría.
Elisabeth spurði þá djarflega, svo segjandi: “Drottning mín sætasta, ef það líkaði þínum góðleika, vildum vér vita gjarnan, hvort þú hefðir í andanum upprisið og ríki tekið með þínum syni eða reist þú af dauða upp numin yfir öll englafylki bæði með önd og líkama. Spyr eg fyrir þá grein þessa hlutar þína mildi, að mér er sagt efanlegt skrifað í letrum heilagra feðra af þinni uppnumning.”
Drottningin svarar svo hennar máli: “Það, er þú spyrð, máttu eigi að sinni vís verða, en þó er það ætlað, að þessi hlutur skal fyrir þig birtast og auðsýnast.”
Svo sem þessi sýn hverfur brott, gerir systirin kunnugt hinum gamla manni, hversu farið hafði spurning og andsvör með drottningunni, en sá góður bróðir leggur það til, að nunnan taki upp einkanlegar bœnir guðs móður til sœmdar í minningu þessa fyrirheits, og haldi þeim daglega, þar til fram kemur vitrunin.
Líður svo fram heilt ár, að þessa hlutar þorir nunnan hvorki spyrja guðs móður né sinn heimullegan engil, þótt þau birtist henni bæði eftir vana, þar til að assumptio sanctæ Mariæ stendur nálægt á öðru ári, þá sýkist Elisabeth svo framt, að á sjálfa hátíðina liggur hún mjög máttfarin í rekkju. En þann tíma, sem háleit þjónusta gerist á þeim blessaða degi, líður yfir hana þungi eða ómegin, og því næst sér hún mjög fjarri eina steinþró. Í þrónni lítur hún liggja einn kvenlegan líkama. Alla vega umbergis stóðu heimamenn himinríkis, bjartir guðs englar með skínandi ljósi skærrar birtu. Og eftir lítinn tíma rís þessi upp með dýrð mikilli, er áður lá í gröfinni. Lúta þá heilagir englar og til koma, flytjandi allir samt hátt í loft upp með göfuglegri skipan sætra hljóða, þar til kemur af himinríkis kuria, fagur og dýrlegur umfram sonu manna, lifandi guðs son með mörgum þúsundum sinna hirðsveita. Sá sami drottinn ber í sinni hendi heilagan kross með dýrlegu merki. Er þá skipuð einkanlega himnesk og háleit processio, langt um það fram, er mannlegt hjarta má hugsun á koma. Gengur sú blessaða drottning inn þann virðulega fagnað, er áður hafði skömmu upp risið af gröfinni, að sjálfur himnakonungurinn móti rennandi leiðir hana með sinni hendi, svo skipandi umbergis alla vegu, sem henni mátti mestan sóma inn bera, og því næst byrgist háleitasta processio út af augum Elisabethar.
Líður þá lítil stund, áður [en] blessuð Máría birtist henni með sama ljósi, sem fyrr var vant, svo að hún mátti vel standast í andarkraftinum. Sýnir drottningin henni þá sitt andlit blítt og þekkilegt en talar ekki við hana, og sem hún líður á brott kemur á sömu stund til hennar heimullegur guðs engill, og þegar talar hún til hans svo segjandi: “Herra minn, hvað merkir sú sýn, er mér [fyrir] skömmu birtist?”
Engillinn svarar: “Í þessari vitran, er guð veitti þér, birtist það auðsýnilega, hversu vor drottning, frú sankta Máría, var uppnumin til himnaríkis, bæði samt með önd og líkama.”
Eftir þessa sýn fær systir Elisabeth fljóta heilsu. Líður nú svo fram til octavam assumtionis, og í sjálfri octava birtist henni sami engill með ágætri blíðu, hvar fyrir hún spyr meðal annarra hluta: “Herra minn, bið eg þig, að þú segir mér, hversu langur tími leið milli frá uppnumningu minnar frúar, áður fylltist hennar líkamleg upprisa?”
Engillinn svarar henni mjög virðulega: “Á þeim sama degi sem nú dýrkast hennar assumptio í kirkjunni leið hún brott af þessu lífi, en á fjórða degi þaðan, það er fjórtánda kalendas Septembris, reis hún af dauða, en heilagir feður, þeir sem skipuðu hennar uppnumningardag hátíðlega haldast í kristninni, höfðu enga vissu af hennar líkamlegri upprisu. En því kölluðu þeir hennar andlátsdag assumptionem, að þeir trúðu hana óefasamlega bæði samt upp numna með önd og líkama.”
Sem systir Elisabeth hefur þvílíka hluti heyrt og séð, er hún efanleg, hvort hún skal opinbera birtinguna, því hún óttast, að hún muni dœmast svo sem upphafsmaður og efni óheyrðra nýjunga. Og svo sem líða héðan tvö ár, þar til að enn á sömu hátíð guðs móður birtist hún sjálf oftnefndri nunnu.
Elisabeth spyr þá drottninguna eftir þeim hlut, sem hafði áður oftlega hugsað, og segir svo: “Frú mín, hvort eða eigi munum vér opinbera það orð, sem mér er birt af þinni upprisu?”
Vor frú sankta Máría svarar henni: “Eigi skal það með lýðnum orðfleytast og opinberast, því að veröldin er minna góðgjörn en þyrfti, og því munu þeir, sem heyra, sáluháska fyrir taka, ef þeir mistrúa sanna hluti og í háði hafa guðleg stórmerki.”
Systirin spyr þá enn: “Nú þá, drottning mín, viltu, að vér sköfum af með öllu það, sem skrifað er af þessari birtingu?”
Guðs móðir svarar: “Eigi eru þessir hlutir til þess birtir, að þeir afmáist og síðan gleymist, heldur til þess, að mitt lof margfaldist meðal þeirra, er einkanlega mig elska. Því skulu þessi orð kunnug verða vinum mínum aðeins fyrir þinn framburð, og munu þeim þessir hlutir kærir verða, er mér auðsýna sitt hjarta, að hér fyrir geri þeir mér einkanlegt lof og taki af mér einkanlegt verðkaup þar fyrir. Margir eru þeir, að með miklum fagnaði og virðing munu þessi orð með taka og í verki varðveita sakir elsku við mig.”
Arngrímur ábóti bœtir við frásögnina: “Var herra Guðmundi í þessum letrum mikil gleði sakir ástar og vináttu vorrar frúar sankti Máríu. Er öllum vel skiljandi mönnum efalaus þessi birting, því að sú lögtekin bók, er heitir Speculum historiale setur skýrlega, á hverju ári hún varð, þá er liðið var frá holdgan vors herra þúsund hundrað fimmtíu og sex. Er það svo að skilja, er klerkurinn setti fjórum árum fyrr í upphafi sinnar frásagnar og á dögum Evgenii [1145-1153], að systir Elisabeth hefur á hans dögum gengið í klaustralifnað og staðið svo um hans daga og næsta, Anastasii páfa [1153-1154], með heilögum andariðnum, áður [en] hún öðlaðist vitran þessa. Hefur því birtingin eigi orðið á dögum Evgenii, heldur á öðru ári Adriani quarti [desember 1154-1159; 2. ár hans þá 1156]…”
Arngrímur hefur eftir norska klerknum, að frásögnin sé í klaustrinu í Schönau notuð “fyrir lectiones í óttusöng” á upprisutíð Maríu. Hafi hið sama í einhverjum mæli verið gert á Íslandi, hefur bréfið áreiðanlega verið afritað. Arngrímur virðist að minnsta kosti hafa notað einhverja gerð þess.
Stórhátíðin uppnumning Maríu meyjar er haldin 15. ágúst. Hinn fjórtándi kalendas Septembris er 19. ágúst. Nákvæma kenningu kirkjunnar um uppnumningu Maríu Guðsmóður er að finna í bréfinu Munificentissimus Deus, sem Pius PP. XII gaf út 1. nóvember 1950. Meðfylgjandi mynd málaði Guido Reni árið 1642.
Posted in Þýzkaland, Biskupar, Frakkland, Píslarvottar, tagged Paolino Treviri Martyr Bishop Paulinus Trier Saints on 25.8.2009| Leave a Comment »
Paulinus ólst upp í héraðinu Aquitania (nú Suðvestur-Frakkland). Hann kom til Trier í Rínarlöndum með heilögum Maximinusi biskupi og starfaði sem prestur, unz hann varð árið 346 eftirmaður biskupsins. Á kirkjuþingi í Arles í Suður-Frakklandi árið 353 mælti Paulinus á móti Aríusarvillu og neitaði að fordœma Aþanasius patríarka í Alexandríu. Þess vegna rak Konstantius II. keisari og trúvillingur hann í útlegð til Frygíu (nú hluti af Tyrklandi). Þar sætti biskup í fimm ár svo miklu harðræði, að hann er talinn með píslarvottum, þótt ekki væri hann drepinn. Nokkrum áratugum eftir dauða Paulinusar, var helgur dómur hans sóttur og fluttur til Trier. Messudagur hans og dauðadagur er 31. ágúst.
Gugumus, Johannes Emil @ Santi, beati e testimoni
Lins, Joseph @ The Catholic Encyclopedia (1912)
Odden, Per Einar @ Den Katolske Kirke i Norge
Mollen, Thomas @ Bistum Münster
Rabenstein, Katherine @ St. Patrick Catholic Church, Washington DC
Roeber, Margarete @ St. Gregory´s Journal (2008)
Wikipedia (enska)
Wikipedia (ítalska)
Wikipedia (þýzka)
Posted in Þýzkaland, Biskupar, Kirkjufræðarar, tagged Albert der Große, Coloniensis, le Grand, Ratisbonensis, Teutonicus, the Great on 31.7.2009| Leave a Comment »
Albert mikli var fœddur í Lauingen í Bœjaralandi (við Dóná, Schwaben), og ártalið er ekki fullvíst, þótt hér standi í fyrirsögn 1206. Aðrar heimildir segja 1193 eða um 1200. Hann er sagður hafa verið af aðalsættum og sem 16 ára farið til háskólanáms í Padova á Ítalíu (nýr skóli, stofnaður 1222), las að sögn lög, heimspeki, stœrðfrœði og læknisfrœði. En hann kynntist reglu prédikarabrœðra, Ordo Prædicatorum (O. P.), og gekk svo í hana 1223, mjög gegn vilja föður síns, sem mistókst að heimta hann heim og gerði hann síðan arflausan. Albert hélt á vegum reglunnar áfram námi, nú í Köln, og var vígður til prests 1228. Enn stundaði hann næstu ár nám í þýzkum klaustrum hjá reglu sinni (Hildesheim, Freiburg im Breisgau, Regensburg og Straβburg). Á árunum 1243-1248 dvaldi hann í París, lauk meistaraprófi í guðfrœði 1245 og rannsakaði einnig og kenndi (á meðal nemenda hans var heilagur Tómas frá Aquino). Árin 1248-1254 kenndi hann í klausturskólanum í Köln, sem varð á þeim tíma víðfrægur, og skipulagði jafnframt kennslu í öðrum klaustrum. Á árunum 1254-1257 þjónaði Albert sem yfirmaður reglu sinnar í þýzkumælandi löndum, sem útheimti mikil ferðalög á hestum postulanna, því að hann var samvizkusamur í öllum störfum. Eftir að skipunartíma hans í því embætti lauk, helgaði hann sig aftur kennslu í Köln á árunum 1257-1260. Alexander IV. páfi skipaði Albert 1260 biskup og fursta í Regensburg, sem honum var fremur nauðugt, enda svo hátt embætti í litlu samræmi við lífshætti betlimunka og dómkapítulanum þótti framhjá sér gengið. En árvekni og alúð sýndi hann í starfinu og ferðaðist jafnan fótgangandi um biskupsdœmi sitt (til gamans kallaður stígvélaði biskupinn). Eftir næstu páfaskipti 1262 fór hann til Rómar og fékk Urbanus IV. til að láta sig lausan en var í staðinn falið að prédika krossferð í Þýzkalandi, sem hann gerði á árunum 1263-1264. Nú gat hann aftur snúið sér að kennslu, í þetta sinn í Würzburg og Straβburg, en 1269 fluttist hann alfarinn til Kölnar. Síðustu tvö æviárin átti hann við nokkuð minnistap að stríða. Mikill bókafjöldi liggur eftir heilagan Albert, ekki aðeins um óbrotgjörn guðfrœðileg efni, heldur alls konar fróðleik, ekki sízt raunvísindi, og sýna þá að minnsta kosti stöðu þekkingar á 13. öld. Auk þess var hann nafnkunnur sem prédikari. Gregorius XV. tók hann í tölu blessaðra 1622, Pius XI. útnefndi hann kirkjufrœðara 1931 og Pius XII. verndardýrling náttúrufrœðinga 1941. Messudagur heilags Alberts og dauðadagur er 15. nóvember. Hann er kallaður Doctor universalis. Hann vann þrotlaust að því að koma á friði á milli þjóða síns tíma, sagði Benedikt XVI. páfi í ávarpi 15. nóvember 2006. Þegar Pius XII. páfi skilgreindi 1950 uppnumningu Maríu Guðsmóður, vitnaði hann til Alberts, sem hefði sýnt fram á, að hún væri undanþegin hinni fjórföldu bölvun, sem lögð var á Evu (30. efnisgrein).
Verk eftir heilagan Albert má meðal annars finna hjá: 1) Alberti Magni E-Corpus @ University of Waterloo, 2) Bibliotheca Augustana @ Fachhochschule Augsburg, 3) Christian Classics Ethereal Library, 4) Documenta Catholica Omnia, 5) Ruprecht-Karls-Universität Heidelberg, 6) Universität Bielefeld.
Albertus-Magnus-Institut @ Bonn
Allgemeine Deutsche Biographie @ Wikisource
Bach, Josef (1881)
Christian Classics Ethereal Library
Diccionario Enciclopédico Hispano-Americano
Dominican Antiphon á Albertsmessu
Encyclopedia of World Biography
Feiler, Willy (1891)
Fellner, Stephan (1881)
Kennedy, Daniel @ The Catholic Encyclopedia (1907)
Kennedy, Leonard Anthony (1958)
Mandonnet, Pierre @ Dictionnaire de Théologie Catholique [JesusMarie.com]
Mariani, Franco @ Santi, beati e testimoni
Miller, Robert G. (1938)
O´Connor & Robertson @ University of St. Andrews, Scotland
Odden, Per Einar @ kaþólska kirkjan í Noregi
Pfeifer, Franz Xavier (1881)
Pouchet, Félix Archimède (1853)
Siervas de los Corazones Traspasados de Jesús y María
Sighart, Joachim (ensk þýðing 1876)
Stanford Encyclopedia of Philosophy
St. Charles Borromeo Catholic Church @ Picayune, Mississippi
Wikipedia (enska)
Wikipedia (franska)
Wikipedia (hollenzka)
Wikipedia (ítalska)
Wikipedia (þýzka)