Hieronymus (um 342-um 420)

6.10.2009 eftir Sigurður Ragnarsson

Ófullgert, undervejs, not finished

Messudagur og dauðadagur Hieronymusar er 30. september. Í Martyrologium Romanum stendur: “In Bethlehem Iudæ depositio sancti Hieronymi Presbyteri, Confessoris et Ecclesiæ Doctoris, qui, omnium studia litterarum adeptus ac probatorum Monachorum imitator factus, multa hæresum monstra gladio suæ doctrinæ confodit; demum, cum ad decrepitam usque vixisset ætatem, in pace quievit, sepultusque est ad Præsepe Domini. Eius corpus, postea Romam delatum, in Basilica sanctæ Mariæ Maioris conditum fuit.” Fœðingarár Hieronymusar er ekki fullvíst, og má finna ártöl á bilinu 329-347 (Benedikt páfi sagði “um 347” í ávarpi 2007, sem gætu verið nýjustu niðurstöður), og eins er með tvennu móti dánarárið, hvort var 419 eða 420. Margir drengir eru heitnir eftir þessum helga manni, sem gefst vel, því að full tylft af þeim finnst í tölu dýrlinga. Til aðgreiningar er kirkjufrœðarinn alloft kallaður Eusebius Sophronius Hieronymus eða kenndur við fœðingarbœ sinn, Strido Dalmatiae, sem var nærri austurströnd Adríahafs, en Gotar eyddu hann árið 379.

Á helgimyndum er Hieronymus gjarnan með ljón í eftirdragi, þótt stundum beri lítið á því: Einhverju sinni kom stórt ljón inn í munkabyggðina í Betlehem og öskraði ægilega, svo að fólk allt tvístraðist. Nema Hieronymus, sem undraðist þennan hávaða og fór til að skoða ljónið. Hann sá, að það stakk við, tók í loppuna á því og fann þyrni, sem hann dró út. Ljónið varð að vonum þakklátt og fylgdi honum síðan. Skemmtileg þverstœða er, að það er oftast sýnt sem gæflyndur köttur, en sjálfur þótti Hieronymus stríðlyndur sem ljón, þegar hann átti í ritdeilum. Á helgimyndum hefur kirkjufrœðarinn oft kardínálahatt, annað hvort á höfðinu eða ekki allfjarri sér. Að vísu getur engra kardínála á þeim tíma, en hann var skrifari og ráðgjafi páfans og fenginn til að fœra Heilaga Ritningu yfir á vandað latínumál, svo að hann er vel sœmdur af þessum hatti. Á meðfylgjandi mynd frá 15. öld eftir Niccolò Antonio Colantonio er hvort tveggja á sínum stað, ljónið og hatturinn. Einnig fylgir mynd úr helli heilags Hieronymusar í Betlehem, örskammt frá fœðingarstað Krists. Með tilliti til þess aðseturs, þótti í lok 13. aldar vel við eiga að búa Hieronymusi legstað í höfuðkirkju hinnar alsælu meyjar í Róm, Santa Maria Maggiore (sem geymir jötu Jesúbarnsins), og þar er helgur dómur hans enn varðveittur.

Acta Sanctorum (Septembris, tomus VIII, p. 418-688; prentað 1762)

Agasso, Domenico @ Santi, beati e testimoni

American Catholic

Answers.com

Benedictus PP. XV: Spiritus Paraclitus (15. september 1920)

Benedictus PP. XVI: Ávarp 7. nóvember 2007

Benedictus PP. XVI: Ávarp 14. nóvember 2007

Butler, Alban (18. öld)

Catholic News Agency

Catholic Online

Church of St. John the Baptist, Edmond, Oklahoma

Cutts, Edward Lewes (1897)